Έγγραφο του Δήμου Βορείων Τζουμέρκων προς την Επιτροπή Διερεύνησης της ρύπανσης από το ΧΥΤΑ Ελληνικού

Σε έγγραφό του προς την Επιτροπή Διερεύνησης της ρύπανσης από το ΧΥΤΑ Ελληνικού ο Δήμαρχος Γιάννης Σεντελές τονίζει τις απόψεις του Δήμου Βορείων Τζουμέρκων επί των πορισμάτων των ερευνητικών ομάδων,  που ο ανάδοχος προσέλαβε για την εφαρμογή μεθόδων και τη διενέργεια μετρήσεων για τον εντοπισμό των διαρροών ρύπανσης στο χώρο του ΧΥΤΑ.
Τη Δευτέρα 15 Οκτωβρίου και ώρα 11:30 π.μ. ο Δήμαρχος θα δώσει στα γραφεία της ΠΕΔ Ηπείρου συνέντευξη τύπου γύρω απο τις εξελίξεις στο θέμα του ΧΥΤΑ Ελληνικού.
Θα αναφερθεί στην Έκθεση των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος που δημοσιοποιήθηκε στο τέλος Σεπτεμβρίου και στην οποία γίνεται εκτενής αναφορά από την χωροθέτηση, μελέτη, κατασκευή μέχρι τη λειτουργία του ΧΥΤΑ, παρουσιάζοντας και αναλύοντας παραλείψεις και προβλήματα, τα οποία δίνουν ανάγλυφα την εικόνα ενός προβληματικού έργου. Στην ίδια έκθεση οι Επιθεωρητές καλούν σε απολογία τους εμπλεκόμενους φορείς.

Το έγγραφο του Δημάρχου προς την επιτροπή:

ΘΕΜΑ: «Διαδικασίες διερεύνησης του προβλήματος ρύπανσης του υδροφόρου ορίζοντα της περιοχής του ΧΥΤΑ Ελληνικού»

          Μετά το πέρας των τελευταίων διαδικασιών διερεύνησης του προβλήματος ρύπανσης του υδροφόρου ορίζοντα της περιοχής του ΧΥΤΑ Ελληνικού και την παρουσίαση των πορισμάτων από τις ερευνητικές ομάδες, θα θέλαμε να σας κάνουμε γνωστές τη δική μας θέση και τη δική μας αξιολόγηση των αποτελεσμάτων και παρακαλούμε να ληφθούν υπόψη στην περαιτέρω διερεύνηση του προβλήματος.

          Καταρχάς θέλουμε να επαναλάβουμε την αρχική μας θέση ότι οι έρευνες έπρεπε να γίνουν αποκλειστικά και μόνον από την Περιφέρεια και όχι από ερευνητικές ομάδες που αμείβονται από τον ανάδοχο, ακόμη ίσως και χωρίς την παρουσία του αναδόχου, ιδιαίτερα στη διαδικασία της ιχνηθέτησης.

          Η βασική αυτή ένστασή μας, μάς οδήγησε στην απόφαση να συμμετέχουμε στη διαδικασία αυτή με τον επιστημονικό μας εκπρόσωπο σαν απλοί παρατηρητές, χωρίς να εκφράζουμε σύμφωνη γνώμη για την πορεία των διαδικασιών.

          Όσον αφορά τις έρευνες που έγιναν με τη μέθοδο της Ηλεκτρικής Τομογραφίας από την ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης θεωρούμε ότι επιβεβαιώνουν πλήρως τις αρχικές εκτιμήσεις όλων μας και της επιτροπής σας βεβαίως, ότι δηλαδή για τη  ρύπανση ευθύνεται ο ΧΥΤΑ. Και τούτο γιατί το τελικό συμπέρασμα είναι ότι οι μετρήσεις δικαιολογούν βάσιμες υποψίες για ύπαρξη  περιοχής του κυττάρου ύποπτης για διαρροές. Το γεγονός ότι εντοπίζει και κάποιους άλλους παράγοντες, που ενδεχομένως να επηρέασαν τις μετρήσεις δεν πρέπει να λειτουργήσει καθησυχαστικά και να παραβλέψουμε την ουσία που είναι ο εντοπισμός «ύποπτης» περιοχής.

Η άλλη άποψη που υπάρχει στο πόρισμα «για μη εφικτή άμεση διασύνδεση πιθανής διαρροής στο ΧΥΤΑ με την ρύπανση στην πηγή Λεύκα» και η οποία σκοπίμως από πολλούς διαστρεβλώθηκε και παρουσιάστηκε, σε διάφορα δημοσιεύματα, σαν «αθώωση» του ΧΥΤΑ από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, όπως διευκρινίστηκε από τον υπεύθυνο έρευνας κ. Τσούρλο κατά την παρουσίαση του πορίσματος, προκύπτει από μετρήσεις που έγιναν για άλλο σκοπό και που δεν επεκτάθηκαν στο απαιτούμενο βάθος. Ως εκ τούτου δεν πρέπει να ληφθεί καθόλου υπόψη και εφόσον υπήρχε πιθανότητα να δημιουργηθούν παραπλανητικές εντυπώσεις και παρεξηγήσιμες ερμηνείες νομίζουμε ότι κακώς συμπεριελήφθη στο πόρισμα.

Και ασφαλώς πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι και από τις μετρήσεις φυσικού δυναμικού, που έγιναν με επιφύλαξη μεν, υποδεικνύεται περιοχή ύποπτη για διαρροή και μάλιστα περίπου στο ίδιο σημείο.

Σχετικά με την διαδικασία της ιχνηθέτησης θέλουμε να επισημάνουμε τα παρακάτω:

Η όλη διαδικασία διεξήχθη σε μια χρονική περίοδο πλήρους και παρατεταμένης ανομβρίας, δηλαδή σε συνθήκες ακραία διαφορετικές από αυτές που εκδηλώθηκε το φαινόμενο της ρύπανσης και ως εκ τούτου, για έναν ακόμη λόγο, είμαστε επιφυλακτικοί όσον αφορά τα αποτελέσματά της. Να σημειώσουμε επίσης ότι η λήψη δειγμάτων και η ανάλυση των αποτελεσμάτων έγινε για χρονική περίοδο, που το τέλος της συνέπεσε ακριβώς με το τέλος της δοκιμαστικής λειτουργίας.

Συμφωνήθηκε κατά το προκαταρκτικό στάδιο της διαδικασίας να γίνεται καθημερινή (ακόμη και Σαββατοκύριακα) παράλληλη δειγματοληψία από τα διάφορα σημεία, τόσον από τον ανάδοχο όσον και από την Περιφέρεια. Όσον αφορά εμάς, μετά την  ενημέρωση εκ μέρους της ερευνητικής ομάδας που είχε την ευθύνη της διαδικασίας, ότι υπάρχουν ουσίες (κοινές στο εμπόριο) που μπορούν εύκολα να αδρανοποιήσουν τους ιχνηθέτες και να αλλοιώσουν τα αποτελέσματα, αποφασίσαμε να μην συμμετέχουμε στην παράλληλη δειγματοληψία, λόγω ζωηρών πλέον αμφιβολιών για την αξιοπιστία της διαδικασίας, και η όποια ενδεχόμενη μελλοντική αναφορά μας σε αποτελέσματα θα γινόταν με βάση τα δείγματα που θα λάμβανε η Περιφέρεια. Τα παραπάνω διευκρινίστηκαν σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε ο Δήμαρχος με το μέλος της Επιτροπής κ. Γρ. Σιαμόπουλο.

Στα πλαίσια, λοιπόν, της παραπάνω συμφωνηθείσας διαδικασίας παρεδόθησαν τα κλειδιά των γεωτρήσεων στην Περιφέρεια (για το αδιάβλητο της διαδικασίας υποθέτουμε), ώστε εκείνη να είναι υπεύθυνη για το άνοιγμα και την παράλληλη λήψη δειγμάτων. Όμως κατά την παρουσίαση των αποτελεσμάτων διαπιστώθηκε ότι τελικώς η Περιφέρεια έκανε λήψη δειγμάτων μία φορά ανά εβδομάδα και όχι καθημερινά. Τα ερωτήματα, λοιπόν, που γεννιούνται είναι: Παρεδόθησαν πάλι τα κλειδιά στον ανάδοχο και η δειγματοληψία γίνονταν με απούσα την Περιφέρεια; Πώς διασταυρώνει πλέον κανείς τα αποτελέσματα που παρουσιάζει η ερευνητική ομάδα του αναδόχου για τις ημέρες που η Περιφέρεια δεν λάμβανε δείγματα;

Η έλλειψη παράλληλων δειγμάτων είναι κομβικό σημείο για την ανάλυση και αξιολόγηση, εκ μέρους της πλευράς του αναδόχου, των αποτελεσμάτων και αποτελεί σοβαρότατο πρόβλημα, όπως φαίνεται από τα όσα αναφέρουμε στην επόμενη παράγραφο και αφορούν στο μοντέλο αξιολόγησης των αποτελεσμάτων που υιοθετήθηκε από τον υπεύθυνο της έρευνας κ. Σταμάτη.

Το μοντέλο που υιοθετήθηκε είναι εκείνο της συνεχούς ομοιόμορφης ροής που αναμένεται να δώσει  καμπύλη ανίχνευσης συνεχή, αρχικά αύξουσα και εν συνεχεία φθίνουσα. Με βάση την υπόθεση αυτή ο κ. Σταμάτης στο πόρισμά του απεφάνθη ότι δεν υπάρχει διαρροή από τον ΧΥΤΑ και δικαιολόγησε την ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ των ιχνηθετών, που αποδεδειγμένα βρέθηκαν σε όλα τα σημεία λήψης των δειγμάτων, σαν επιμόλυνση. Καταρχήν η υιοθέτηση του μοντέλου αυτού είναι εντελώς αυθαίρετη, διότι δεν γνωρίζουμε ούτε τη θέση της πιθανής διαρροής, ούτε την εκάστοτε στατική πίεση του υδραυλικού φορτίου αλλά και ούτε την μορφή που πήρε η συγκέντρωση του ιχνηθέτη στο σώμα του κυττάρου του ΧΥΤΑ. Κατά συνέπεια, στην περίπτωση που  αυτή η υπόθεση εργασίας είναι λανθασμένη, τα αποτελέσματα της ιχνηθέτησης, πρέπει να ερμηνευτούν σαν απόδειξη διαρροής. Το γεγονός επίσης ότι δεν υπάρχουν αναλύσεις της Περιφέρειας, που να διασταυρώνουν τα αποτελέσματα του αναδόχου για τις ημέρες εκείνες, στις οποίες παρουσιάζεται «ασυνέχεια» στην παρουσία των ιχνηθετών, μας κάνουν ακόμη περισσότερο επιφυλακτικούς στην υιοθέτηση του μοντέλου αυτού.

Το τρίτο σημείο που πρέπει να επισημανθεί είναι ότι η διαδικασία της ιχνηθέτησης κατέληξε σε πόρισμα, χωρίς επί της ουσίας να αξιολογηθεί δείγμα από το πιο επίμαχο σημείο δειγματοληψίας, που είναι η πηγή Λεύκας. Και τούτο διότι, αφού με βάση τις μετρήσεις ταχύτητας του νερού και όπως αναφέρεται στο πόρισμα ο εκτιμώμενος χρόνος ανίχνευσης είναι περίπου 58 ημέρες, δεν είναι επιστημονικό να βγαίνει πόρισμα με τελευταία μέτρηση στις 20 ημέρες, όταν δηλαδή ο ιχνηθέτης θεωρητικά βρίσκεται στο 1/3 περίπου της διαδρομής του προς την πηγή.

Πρέπει επίσης να επισημάνουμε ότι η περίοδος που επιλέχτηκε για να γίνει η ιχνηθέτηση άφησε έξω το σημείο της λιθοριπής, βασικό σημείο εμφάνισης ρύπανσης.

Στα παραπάνω πρέπει να προσθέσουμε ότι στο πόρισμα αναφέρονται σαφώς χημικές ουσίες οι οποίες μπορούν να αδρανοποιήσουν τους ιχνηθέτες και να επηρεάσουν την ανίχνευσή τους.

Σαν τελικό συμπέρασμα από τις παραπάνω διαδικασίες νομίζουμε  είναι ότι υπήρξε σαφώς ανίχνευση ιχνηθετών και τα αποτελέσματα ενισχύουν το αρχικό πόρισμα της επιτροπής σας, ότι δηλαδή για την ρύπανση των πηγών της περιοχής ευθύνεται η λειτουργία του ΧΥΤΑ.

Η «Επιτροπή Διερεύνησης και Αξιολόγησης των φαινομένων ρύπανσης στην περιοχή του Χ.Υ.Τ.Α.», είχε εξαρχής ένα δύσκολο έργο, ένα έργο που θα πρέπει να ολοκληρωθεί με τον εντοπισμό της αιτίας των διαρροών και της ρύπανσης των νερών της περιοχής, διαρροές και ρύπανση που είναι απολύτως βέβαιον ότι θα επανεμφανιστούν στην ίδια αν όχι και μεγαλύτερη ένταση με την έλευση της χειμερινής περιόδου και τις πρώτες βροχές.

Θέλουμε να επισημάνουμε ότι στα όποια αξιολογήσιμα στοιχεία είναι στη διάθεση της επιτροπής, τις τελευταίες ημέρες έχει προστεθεί ακόμη ένα επιστημονικό στοιχείο, που η επιτροπή πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη: Η Έκθεση των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος, γύρω από τον ΧΥΤΑ Ελληνικού. Οι αναφορές στην αναλυτική αυτή έκθεση των πολλών  παραλείψεων και προβλημάτων, από το αρχικό ακόμη στάδιο της χωροθέτησης, της κατασκευής και της λειτουργίας του ΧΥΤΑ, δημιουργούν την πεποίθηση ότι πρόκειται για ένα προβληματικό έργο. Όσον αφορά το πρόβλημα της ρύπανσης των υδάτων υπάρχουν αναφορές στις σελίδες 9 έως 11 και 34 έως 38. Τα όσα αναφέρονται στις σελίδες 6 έως 9 (Γεωτεχνικά – υδρογεωλογικά – γεωπεριβαλλοντικά στοιχεία), 11 έως 13 (παραλείψεις στις αδειοδοτήσεις και έλλειψη βασικών μελετών για την καταλληλότητα  του εδάφους και της περιοχής), 16 έως 18 (Υλικά επικάλυψης, συστήματα μόνωσης), 20 έως 23 (έλεγχος εισερχομένων αποβλήτων, πρόγραμμα λειτουργίας και διάθεσης) και γενικότερα στο σύνολο της έκθεσης δημιουργούν τη σαφή εντύπωση ενός έργου που δεν διασφαλίζει τη μη διαρροή ρύπων και την εν συνεχεία κατεύθυνσή τους προς τα υπόγεια ύδατα και τις πηγές της περιοχής.

Ο Δήμαρχος

Ιωάννης Α. Σεντελές